Δευτέρα 19 Μαρτίου 2012

Brainstorming ... για το χθεσινό ντέρμπι Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού.

Πόλεμος, βία, μίσος, αίμα, χούλιγκαν (και δεκαπεντάρηδες), μολότοφ, φωτιές, τραυματισμοί, δακρυγόνα, ανείπωτες βρισιές-απειλές, συμπλοκές σώμα με σώμα, απωθημένα ... Το ΟΑΚΑ  χθες ήταν σύσσωμο μια κλινική περίπτωση, ένας απίστευτος παραλογισμός...Εμβρόντητος παρακολουθούσα, με σφιγμένη καρδιά. Εύλογα μπορείτε να μου πείτε: Πού πας βρε χριστιανέ "στη μητέρα των μαχών"; Πράγματι ο αδαής πίστευα πως θα δώ ποδόσφαιρο αντάξιο της ποιότητας των δύο ομάδων. Αντ' αυτού έγινα μάρτυρας πρωτόγνωρων εικόνων και τώρα τις αναστοχάζομαι.Μικρή σημασία έχουν τα δικά μου συναισθήματα.Διέξοδος πρέπει να βρεθεί. Στρατιές εφήβων εκπαιδεύονται ταχύρρυθμα στη βία: ξηλώνουν το μάρμαρο και το πετάνε.Μικρή σημασία έχει γι' αυτούς αν θα βρει το "όργανο" στο κεφάλι ή κάποιον άλλο.Είναι ανθυπολεπτομέρεια αν έγιναν τα επεισόδια στο ΟΑΚΑ ή  στο Καραϊσκάκη ή στην Τούμπα.Παντού καζάνια που βράζουν!Το μυαλό μου πηγαίνει στη δική μου εφηβεία:στο τοίχο του Λυκείου είχαμε γράψει συνθήματα συμπαράστασης (με σπρέι) για ένα φίλο και συμμαθητή μας που είχε πάρει αποβολή (δε θυμάμαι αν ήταν δίκαιη ή άδικη).Τέτοιας τάξης ήταν η παραβατική μας συμπεριφορά!Χθες, έφυγα στο ημίχρονο γιατί φοβήθηκα για τη σωματική μου ακεραιότητα, γιατί σιχάθηκα τους ακραίους, γιατί ντράπηκα και ένιωσα αμηχανία, αφού ως δάσκαλος έχω αντικειμενική ευθύνη.Ζητείται επειγόντως ελπίδα, πρώτα όμως κι απ'αυτή: μετριοπάθεια

Υ.Γ.1. Ὁ Τζαὶμ Σεμπρούν (Jaime Semprun) στὸ βιβλίο του L'Abime se repeuple (1997) γράφει τὸ ἑξῆς:
Ὅταν ὁ οἰκολόγος πολίτης ἰσχυρίζεται ὅτι θέτει τὸ πιὸ ἐνοχλητικὸ ἐρώτημα: ποιὸν κόσμο θὰ ἀφήσουμε στὰ παιδιά μας;, ἀποφεύγει νὰ θέσει ἕνα ἄλλο πραγματικὰ ἀνησυχητικὸ ἐρώτημα(1). Σὲ τί εἴδους παιδιὰ θὰ ἀφήσουμε τὸν κόσμο;(όπως αναφέρεται στο http://www.antifono.gr/portal/Κατηγορίες/Ανθρώπινες-Σχέσεις-Τρόπος-Ζωής/Άρθρα/1804-Τέσσερεις-σημειώσεις-για-σχολειο.html

Υ.Γ.2 Ένα έτερο εξίσου ενοχλητικό ερώτημα είναι τι κόσμος είναι αυτός, ο σημερινός που μετατρέπει τα παιδιά σε δημόσιο κίνδυνο

Παρασκευή 16 Μαρτίου 2012

Εγώ θα έλεγα "Φέρτε μας βιβλία, ας βρούμε και πετρέλαια"

Υστερούν σε... καλούς μαθητές οι χώρες με πλούσιο υπέδαφος

Τα έσοδα από φυσικές πηγές «αδρανοποιούν» την ανάπτυξη δεξιοτήτων

ΤΑ ΝΕΑ /ΤHE NEW YORK TIMES, ΤΟΥ THOMAS L. FRIEDMAN

Δημοσιεύτηκε στις 13 Μαρτίου στο ένθετο Οικονομία των Νέων

Συχνά με ρωτούν: «Ποια είναι η αγαπημένη σου χώρα, εκτός από αυτή που ζεις;». Πάντοτε δίνω την ίδια απάντηση: «Η Ταϊβάν». Ο συνομιλητής μου μένει έκπληκτος: «Η Ταϊβάν! Γιατί η Ταϊβάν;». Μα, απλούστατα, επειδή η Ταϊβάν είναι ένας άγονος βράχος σε μια θάλασσα που σαρώνουν οι τυφώνες, δεν διαθέτει πλουτοπαραγωγικές πηγές και παρά ταύτα είναι η τέταρτη χώρα σε χρηματοοικονομικά διαθέσιμα στον κόσμο. Επειδή αντί να πωλεί πετρέλαιο, διαμάντια ή χρυσό, τα 23 εκατ. των πολιτών της ευημερούν χάρη στο ταλέντο, την ενεργητικότητα και την ευφυΐα τους.
Πώς τα καταφέρνουν τόσο καλά οι Ταϊβανέζοι; Πρόσφατη έρευνα του ΟΟΣΑ απέδειξε τη σχέση που έχουν οι επιδόσεις των μαθητών στα βασικά μαθήματα με τα έσοδα κάθε χώρας από τις εξαγωγές φυσικών πλουτοπαραγωγικών πηγών. Πρόκειται για σχέση αντιστρόφως ανάλογη, όπως αποδεικνύει το Διεθνές Πρόγραμμα για την Αποτίμηση των Μαθητών (PISA). Πρόκειται για μια έρευνα που διεξάγεται κάθε διετία υπό την αιγίδα του ΟΟΣΑ και αφορά τις επιδόσεις που έχουν στα Μαθηματικά, τις φυσικές επιστήμες και την κατανόηση κειμένου μαθητές ηλικίας 15 ετών από 65 διαφορετικές χώρες.
«Η έρευνα δείχνει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η οικονομική εξάρτηση μιας χώρας από τον ορυκτό της πλούτο τόσο χαμηλότερες είναι οι γνώσεις και οι δεξιότητες των μαθητών της. Το συμπέρασμα είναι ακλόνητο: πετρέλαιο και PISA δεν αναμειγνύονται», σημειώνει ο Αντρέας Σλάισερ που επιβλέπει τις εξετάσεις της PISA (Τα στοιχεία της έρευνας στη διεύθυνση http://www.oecd.org/dataoecd/43/9/49881940.pdf.).
Ο Σλάισερ αναλύει τα ευρήματα της έρευνας ανατρέχοντας στη... Βίβλο: «Ο Μωυσής οδήγησε τους Εβραίους στην έρημο για να τους εγκαταστήσει έπειτα από 40ετή περιπλάνηση στη μοναδική γη της Μέσης Ανατολής που δεν έχει πετρέλαιο. Αλλά ο Μωυσής ίσως να είχε δίκιο τελικά. Σήμερα το Ισραήλ έχει μια οικονομία από τις πιο καινοτόμους και ο πληθυσμός του απολαμβάνει ένα επίπεδο ζωής που οι περισσότερες πετρελαιοπαραγωγοί χώρες της περιοχής δεν μπορούν να προσφέρουν».
Κατά τον ερευνητή του ΟΟΣΑ, τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας της PISA έδειξαν ότι οι μαθητές στη Σιγκαπούρη, τη Φινλανδία, τη Νότια Κορέα, το Χονγκ Κονγκ και την Ιαπωνία είχαν τις καλύτερες επιδόσεις, μαζί με τους Ταϊβανέζους και τους Ισραηλινούς. Αντίθετα, οι μαθητές από το Κατάρ, το Καζαχστάν, τη Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, το Ομάν, την Αλγερία, το Μπαχρέιν, το Ιράν και τη Συρία είχαν τις χειρότερες επιδόσεις. Σημειωτέον ότι οι μαθητές από τον Λίβανο, την Ιορδανία και την Τουρκία - χώρες με συγκριτικά ελάχιστο φυσικό πλούτο - τα πήγαν καλύτερα.
«Κράτα τα πετρέλαια και φέρε μου βιβλία». Η έρευνα της ομάδας της PISA αποκάλυψε ότι οι κοινωνίες που εξαρτώνται από τις πλουτοπαραγωγικές πηγές τους δεν ευνοούν την ανάπτυξη συμπεριφορών και κινήτρων, ούτε στους γονείς ούτε στους μαθητές, για την επιμελή εκπλήρωση των μαθητικών καθηκόντων και τη βελτίωση των δεξιοτήτων. Αντίθετα, σε χώρες με ελάχιστο φυσικό πλούτο όπως η Φινλανδία, η Σιγκαπούρη ή η Ιαπωνία, η γνώση αποτελεί αξία και η εκπαίδευση προτεραιότητα. Υπάρχουν βεβαίως και εξαιρέσεις όπως η Νορβηγία, ο Καναδάς και η Αυστραλία, χώρες με τεράστιο φυσικό πλούτο αλλά και με μαθητές... ξυράφια, όπως δείχνει η έρευνα. Οι τρεις αυτές χώρες όμως εφαρμόζουν πολιτικές εξοικονόμησης και επένδυσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών τους. Δεν επιδιώκουν απλώς να τις καταναλώνουν και να ζουν από αυτές. Συμπερασματικά, όπως σημειώνει ο Σλάισερ, «η γνώση και οι δεξιότητες αποτελούν το παγκόσμιο νόμισμα για τις οικονομίες του 21ου αιώνα. Δεν υπάρχει όμως κεντρική τράπεζα που τυπώνει το νόμισμα αυτό. Ο καθένας πρέπει να αποφασίσει πόσο θα τυπώσει για λογαριασμό δικό του και των παιδιών του».


Πέμπτη 8 Μαρτίου 2012

Διαβάζουμε πως "η δωρεάν παιδεία θα φέρει κοινωνική ειρήνη, το σχολείο θα γίνει ο μέγας εξισωτής". Ουτοπία ή πραγματικότητα;

O διανοητής Αϊρα Σορ εξηγεί πώς χρησιμοποιεί την καθημερινότητα ως μέρος της εκπαίδευσης
Συνέντευξη στον Ηλία Μαγκλίνη (Καθημερινή 09/10/11)
«Όσων οι πατεράδες πηγαίνουν στη δουλειά τους φορώντας γραβάτα, να σηκώσουν τα χέρια τους». Αυτή τη φράση είχε ακούσει ο Αϊρα Σορ, μαθητής στην Αμερική της δεκαετίας του ’50. Δεν σήκωσε το χέρι του. «Ο πατέρας μου ήταν μηχανικός. Φορούσε βρόμικη φόρμα, όχι γραβάτα. Όταν με πήρε στη δουλειά του, διαπίστωσα ότι όταν έφτανε, άλλαζε και φορούσε μια ακόμα πιο βρόμικη φόρμα. Αλλά έτσι ήταν τα σχολεία τότε στην Αμερική για τα παιδιά της εργατικής τάξης: τα προσέβαλαν χωρίς λόγο. Θα έπρεπε να ντρέπομαι επειδή ο πατέρας μου φορούσε λερωμένα ρούχα στη δουλειά του. Οταν επέστρεφε όμως με τη βρόμικη φόρμα του σπίτι, σήμαινε ότι μπορούσαμε να φάμε. Για μένα, βρομιά σήμαινε φαγητό στο τραπέζι. Οσο πιο βρόμικος ήταν ο πατέρας σου στη δουλειά, τόσο περισσότερο φαγητό είχες στο τραπέζι».
Ο Σορ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους διανοητές και αγωνιστές του εκπαιδευτικού χώρου και του πεδίου της εκπαίδευσης ενηλίκων. Διδάσκει στο κέντρο μεταπτυχιακών σπουδών του City University της Νέας Υόρκης και υπήρξε στενός συνεργάτης του Paulo Freire, του θεμελιωτή της ριζοσπαστικής θεωρίας και πράξης της διά βίου μάθησης. Το έργο του Σορ σχετίζεται με την εφαρμογή των ιδεών του Paulo Freire. Στον πυρήνα της φιλοσοφίας του βρίσκεται η ενδυναμωτική εκπαίδευση, που αφορά μια κριτική και δημοκρατική διδακτική και μαθησιακή προσέγγιση. Η προσέγγιση αυτή έχει ως κεντρικό στοιχείο τον διάλογο μέσω του οποίου εκπαιδευτικοί και εκπαιδευόμενοι εξετάζουν μαζί ζητήματα της καθημερινότητας, κοινωνικά θέματα και αναπτύσσουν την ακαδημαϊκή γνώση.
«Αυτό που ονομάζουμε “μαζική εκπαίδευση”», λέει ο Σορ, «ξεκίνησε γύρω στα 1850. Η ιδέα ήταν ότι το κράτος θα έστηνε ένα σχολικό σύστημα για όλα τα παιδιά -κι όχι μόνο για τους πλούσιους-, θα οργάνωνε το πρόγραμμα και θα το χρηματοδοτούσε. Βέβαια, από πίσω κρυβόταν η ιδέα ότι όσο οι κοινωνίες στη Δύση εκβιομηχανίζονται, η πάλη των τάξεων θα ενταθεί επικίνδυνα, οπότε μέσω της εκπαίδευσης αυτές οι εντάσεις θα μειωθούν. Ο πρώτος επίτροπος δημόσιας εκπαίδευσης, Οράτιος Μαν, έλεγε: “H δωρεάν παιδεία θα φέρει κοινωνική ειρήνη. Το σχολείο θα γίνει ο μέγας εξισωτής”. Ωστόσο, το σχολείο ουδέποτε εξίσωσε άτομα διαφορετικών τάξεων. Παρότι αυξήθηκαν και αναπτύχθηκαν τα σχολεία, οι οικονομικές διαφορές παραμένουν τεράστιες».
Κοινωνική δημοκρατία
Σύμφωνα με τον Σορ, ο Οράτιος Μαν ήταν ένας ιδεολόγος. «Πίστευε σε αυτά που έλεγε, αγνοώντας ότι δημιουργούσε ένα πολιτικό όργανο για τις κυρίαρχες κοινωνικές ομάδες. Ετσι, αυτό που συνέβη στις ΗΠΑ από το 1877 έως το 1947 ήταν ένας βίαιος ταξικός πόλεμος. Ξεκίνησε με τη μεγάλη απεργία στους σιδηροδρόμους το 1877 κι έληξε με το μαζικότερο απεργιακό κύμα στην ιστορία της Αμερικής, το 1947, το οποίο εδραίωσε την κοινωνική δημοκρατία στις ΗΠΑ επί τριάντα συνεχή έτη, έως το 1979. Ποτέ άλλοτε η εργατική τάξη δεν πέρασε τόσο καλά στην Αμερική».
Σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση, οι γόνοι των εργατικών τάξεων, ακριβώς επειδή υπήρχαν δουλειές με καλούς μισθούς, προτιμούσαν να πάνε απ’ το σχολείο στη φάμπρικα παρά σε κάποια σχολή. «Οταν όμως είδαν τον σοβιετικό Σπούτνικ στον νυχτερινό ουρανό της Αμερικής το 1957», λέει γελώντας ο Σορ, «όλοι τρόμαξαν. Τότε αποφάσισαν ότι για να νικήσουμε τους Ρώσους χρειαζόμαστε ένα ακόμα καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα. Το 1958 πέρασε η National Defence Education Act, με στόχο να προσελκύσουν τους γόνους των εργατικών τάξεων στα πανεπιστήμια. Εως το 1970, και κάθε δέκα ημέρες χτιζόταν και ένα καινούργιο campus».
Μέσα στη δεκαετία του ’70, η συντηρητική ελίτ αντέδρασε. Ο Σορ μιλά για «συντηρητική αποκατάσταση» (conservative restoration), σε όλα τα επίπεδα - και στην εκπαίδευση. «Ο στόχος ήταν πώς να αφυδατώσεις έναν λαό από τα φιλελεύθερα ιδεώδη που είχαν αναπτυχθεί τη δεκαετία του ’60». Η μεγάλη αντίδραση ήρθε το 1980, μετά την έλευση του Ρέιγκαν στον Λευκό Οίκο. «Επινόησαν ένα τεχνητό ζήτημα: ότι στην Αμερική υπήρχε πρόβλημα αναλφαβητισμού. Ποια ήταν η απάντηση σε αυτό; Η παρέμβαση του κράτους στην εκπαιδευτική πολιτική. Μασημένη τροφή στο στόμα, χωρίς κριτική ανάλυση και διαλεκτική. Γι’ αυτό και εμείς υψώνουμε τη φωνή μας απέναντι σε αυτή την αποτυχία. Η κριτική ή απελευθερωτική παιδαγωγική αποτελεί μέρος αυτής της προσπάθειας».
Ο ρόλος του Freire
Τον ιδανικό σύμμαχο σε αυτή την προσπάθεια ο Αϊρα Σορ είχε βρει στο πρόσωπο του αείμνηστου Βραζιλιάνου παιδαγωγού Paulo Freire. «Ο Πάουλο ανέπτυξε τις μεθόδους του με αναλφάβητους ενήλικες, στη Βραζιλία της δεκαετίας του ’50 και του ’60, κάνοντας λόγο σε ένα πολύ δημοφιλές βιβλίο του για “παιδαγωγική των καταπιεσμένων”. Χωρίς να τον γνωρίζω ακόμα, πειραματιζόμουν σε ένα πανεπιστήμιο τετάρτης κατηγορίας, όπου βρήκα αρχικά δουλειά (με “έκαιγε” το ακτιβιστικό μου παρελθόν και δεν με προσλάμβαναν εύκολα), με γόνους εργατικών τάξεων που δεν ήθελαν να μορφωθούν: πώς να κάνεις τους ανθρώπους αυτούς να αγαπήσουν τη γνώση; Όταν έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο του Πάουλο, ένιωσα ότι μας απασχολούσαν τα ίδια πράγματα: πώς χρησιμοποιείς την κουλτούρα της καθημερινής ζωής ως μέρος εκπαιδευτικού προγράμματος, όχι μόνο για ανήλικους αλλά και για ενήλικους κτλ.».
Όταν ρωτούμε τον Σορ σχετικά με την εκπαιδευτική πολιτική του Ομπάμα, κατεβάζει τα μούτρα του. «Είμαστε πολύ απογοητευμένοι με τον Ομπάμα. Δεν έχει εκπαιδευτικό όραμα, συνεχίζει το παλαιό, συντηρητικό μοντέλο. Και η συντηρητική επιστροφή δεν είναι ρεπουμπλικανική υπόθεση. Βρήκαν υποστηρικτές στο Δημοκρατικό Κόμμα, όπως στο πρόσωπο του Τεντ Κένεντι. Και το διάλειμμα της κυβέρνησης Κλίντον απλώς επιβεβαίωσε αυτή την κατάσταση».
Ποιος είναι ο Σορ
Συγγραφέας πολλών βιβλίων, μεταξύ των οποίων τα: Freire for the Classroom: A Sourcebook for Liberatory Teaching (1987), Empowering Education (1992), Critical Literacy in Action (1999). Στην Ελλάδα μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το βιβλίο που έγραψε μαζί με τον Paulo Freire, με τίτλο: «Απελευθερωτική Παιδαγωγική, Διάλογοι για τη Μετασχηματιστική Εκπαίδευση».